حرفه‌ای‌گرایی در روابط عمومی
اطلاع رسانی و ارتباطات /حمیدرضا نـجفی
حرفه‌ای‌گرایی در روابط عمومی را شاید بتوان بزرگترین دغدغه امروز استادان این حوزه دانست. چالش‌های موجود در امور ارتباطی (خبررسانی، تعامل و تبلیغات) و عدم ارتباط درخور و مورد انتظار با مخاطب از یک سو و کارکنان و مدیریت از سوی دیگر، عموما از ضعف در قابلیت‌های علمی و تجربی کارگزاران این رشته یا عدم تطابق مهارت‌های کارکردی آن‌ها با محیط‌های حرفه‌ای ناشی می‌شود. لذا مناسب به نظر می‌رسد در پژوهش‌های آسیب‌شناسانه این حوزه، سوای اصول علمی و تجربی، بازار کار یا همان محیط حرفه‌ای نیز مورد کنکاش قرار گیرد. در این صورت خیلی زود به این واقعیت پی خواهیم برد که اصولاً فضای کاری ناشی از توقعات طرفین ارتباط (مدیریت، کارکنان و مخاطبین) و امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری نیز چندان مطابقتی با شاخص‌های یک «محیط حرفه‌ای» ندارند! با وجود این، نمی‌توان سکوت اختیار کرد و به این بهانه چاره‌اندیشی را در انتظار ایجاد شرایطی آرمانی به فراموشی سپرد، بلکه مناسب‌تر به نظر می‌رسد اصول و ضوابط حرفه‌ای را با توجه به شرایط موجود و اقتضائات روز شناسایی و توصیف کرد و در پی یافتن نسخه‌هایی قابل تطبیق با شرایط موجود برآمد. به گمان بنده حرفه‌ای‌گرایی در روابط عمومی، امروزه با توجه به سه شاخص به بازتعریف نیاز دارد: نگرش، منش و روش.
شاخص «نگرش» یا منظر، نماد نوع نگریستن یک کارشناس روابط عمومی به تمام عوامل دخیل در ارتباطات است. بی‌طرفی و پرهیز از هر نوع نگاه جانبدارانه به سمت مدیریت یا مخاطب، واقع‌نگری و پرهیز از آرمان‌گرایی در تعیین اهداف، یکسان‌نگری و پرهیز از خودپسندی و خودبرتربینی نسبت به دیگر طرف‌های ارتباطی و تعریف و تعیین دقیق چارچوب‌های کاری و پرهیز از کل‌نگری از نتایج نگرش حرفه‌ای در حوزه روابط عمومی هستند.
«منش» نماد رفتار کارشناس و شاخص تعاملات او و متأثر از ویژگی‌های روحی و اخلاقی از یک‌سو و خصوصیات محیط و مخاطبان از سوی دیگر است. شاید بارها این جمله را شنیده باشیم که: «کارشناسان روابط عمومی خود در ارتباط با دیگران مشکل دارند!» درک این مساله آسان است. همان‌طور که یک پزشک انتظار دارد در محیطی پاکیزه و به دور از آلودگی امور شغلی خود را انـجام دهد، متصدیان این حرفه نیز تمایل دارند استاندارهای حرفه‌ای خود را در فضایی آکنده از روابط پاک و سالم حفظ نمایند. ولی واقعیت چیز دیگری است: محیط ارتباطات در جامعه ما بیش از آن که به یک مطب یا اتاق جراحی استرلیزه شباهت داشته باشد، به صحنه جنگ با همه‌ی خشونت‌ها و ناپاکیزگی‌های آن شبیه است. در چنین شرایطی این ویژگی‌های رفتاری یا به قولی منش کارشناسان ارتباطی و قدرت تطابق حرفه‌ای آن‌ها است ـ به نحوی که نه موجب انزوا شود و نه باعث رویکردهای غیراخلاقی ـ که می‌تواند راهگشا باشد!
«روش» نحوه‌ی انـجام کار است که با ابزار کار، فن‌آوری و مهارت در بهره‌گیری آن‌ها ارتباط دارد و اخیراً به شدت تحت تأثیر ویژگی‌ها و امتیازهای محیط مجازی و تکنولوژی‌های نوین ارتباطی قرار گرفته است. این روزها برای ارتقای سطح دانش حرفه‌ای روابط‌عمومی‌ها بیشترین تمرکز بر این بخش است و حتی شاهدیم که بعضی تکنیک‌ها و روش‌های وارداتی که اصولاً تناسب چندانی با بازار کار در ایران ندارند به این حرفه تزریق می‌گردند و فضایی را به وجود آورده‌اند که در آن «مدگرایی ارتباطی دلیل بر حرفه‌ای‌گرایی ارتباطی شده است»؛ در حالی که مهارت در این بخش بی‌بهره از دو مقوله قبل راه به جایی نخواهد برد.
پیوند مطلب: انـجمن روابط عمومی ایران
پیوند مطلب: دبیرخانه کنفرانس روابط عمومی
