سواد رسانه‌ای (۶): هزینه تهیه خبر

اطلاع رسانی و ارتباطات /حمیدرضا نـجفی

برای تهیه خبر، در مراحل مختلف نیاز به تأمین هزینه است. برای چه کارهایی باید هزینه کرد؟ این هزینه چگونه تأمین می‌شود؟ اولویت های رسانه‌ها برای تأمین اخبار بر مبنای میزان مخارج آن‌ها چیست؟ این فیلم کوتاه قصد دارد به این سؤالات پاسخ گوید:

فیلم (۱): خبر چیست؟ / فیلم (۲): منبع خبر چیست؟ / فیلم (۳): سلسله مراتب خبری چیست؟ /  فیلم (۴): روزنامه‌نگارها چگونه تحقیق می‌کنند؟  /   فیلم (۵): کسب خبر آری، اما چگونه؟ 

شبکه‌های اجتماعی از رسانه‌ها قدرتمندترند

اطلاع رسانی و ارتباطات /حمیدرضا نـجفی

امیلی بل، مدیر Tow Center for Digital Journalism و رئیس سابق بخش دیجیتال روزنامه بریتانیایی گاردین، در سخنرانی‌ای در دانشگاه کمبریج و همین‌طور در سخنانی که در ابتدای ماه مارس ۲۰۱۶ در Columbia Journalism Review با عنوان «پایان دنیا آن‌گونه که ما می‌دانیم: چگونه فیس‌بوک روزنامه‌نگاری را در خود بلعید»، به رسانه‌ها هشدار داد. او چگونگی پیشروی رسانه‌های اجتماعی را به عنوان واسطه هایی برای نشر (اخبار) تشریح کرد.

آیا اکوسیستم رسانه‌ها واقعاً در عرض ۵ سال نسبت به ۵۰۰ سال (قبل از آن) خیلی تغییر کرده است؟

وقتی ما به کندی ضرباهنگ توسعه رسانه‌ها تا به اکنون ـ از اختراع صنعت چاپ تا دستگاه‌های چاپ صنعتی یا موارد دیگر ـ می‌اندیشیم، ظهور وب اجتماعی در موبایل یک تحول عمده محسوب می‌شود. سازوکارهای قبلی مبتنی بر یک فرستنده و چند خواننده یا بیننده بودند. انتشاراتی‌ها محلی و نزدیک به مخاطبانشان بودند. یک پیوند مستقیم وجود داشت. دیگر چنین چیزی نیست. ما احساس می‌کنیم که ناگهان، همه‌ی اشکالی که در آن‌ها اطلاعات و اخبار منتشر می‌شدند، تغییر یافته‌اند. و این پدیده جهانی است.

تابحال واسطه‌هایی مثل کیوسک‌های روزنامه فروشی یا مشاور عالی (رسانه‌های) دیداری ـ شنیداری (CSA) در فرانسه وجود داشتند.

اول این که پلتفرم‌ها دیجیتال‌ هستند، بنابراین با کدهای رایانه‌ای شکل می‌گیرند که قابل فهم نیستند. قبلا سازوکار ساده‌تر و شفاف‌تر بود و توزیع‌کنندگان در وضوح و شفافیت خاصی به سر می‌بردند، درحالی‌که از این پس الگوریتم‌ها مات‌تر و غیرشفاف‌ترند.

تفاوت دیگر در مقیاس است: ما از صدها شبکه تلویزیونی و نشریات به میلیاردها صفحه وب رسیده‌ایم. این‌ها «بازواسطه‌اند»، یعنی بازدربرگیرنده عناصر مجموعه با روشی که فقط به پلتفرم توزیع بستگی دارد. دیگر مجموعه محصولات رسانه‌ای ـ مثل یک روزنامه یا یک شبکه ـ وجود ندارند. و فیس‌بوک، اسنپ چت یا توییتر هند یا ایالات متحده را تحت تأثیر قرار می‌دهند. آن‌ها در طبیعت و مقیاس متفاوتند.

از نظر شما تمرکز بی‌سابقه قدرت نشر تکثرگرایی را تهدید می‌‌‌‌‌کند، اما اکنون بیش از هر وقت دیگری منبع وجود دارد ...

با وجود تنها چند شبکه اجتماعی در دنیا، تکثرگرایی در نشر کمتر شده است. برعکس، تنوع زیادی در محتوا و موانع کمتری در اظهار عقیده وجود دارد، جز در چند کشور که سطح آزادی در آن‌ها محدود است.

ایجاد برابری بین تولیدکنندگان بی‌شمار ممکن نیست. برای همین پلتفرم‌ها محتواها را دسته‌بندی می‌کنند: توییتر کاربران شناسایی شده را از دیگر کاربران متمایز می‌کند، فیس بوک روابط نزدیکی با رسانه‌های حرفه‌ای دارد … پلتفرم‌ها قدرت کمرنگ کردن فلان محتوا یا برجسته‌نمایی فلان محتوا را دارند.

مشکل در چیست؟

چگونه تصمیم می‌گیریم که چه نوع مقاله‌های دلخواه و مطلوب ما هستند؟ آیا این معیارها شفافند؟ چه کسی مسوول است؟ رسانه‌های اجتماعی ضرورتاً مسوولیت‌هایشان را در نشر اطلاعات پیش‌بینی نکرده‌اند. آن‌ها باید با مثلاً شفاف‌تر شدن، خود را بیشتر با این مساله وفق دهند.

رسانه‌های اجتماعی بیشتر جوانان را پوشش نمی‌دهند؟

وقتی وال استریت ژورنال روی اسنپ چت می‌رود، برای یافتن ۱۵ تا ۲۴ ساله‌هایی است که به اطلاعات و اخبار او علاقه دارند. این یک امکان برای پوشش دادن پانزده‌ساله‌هایی است که بدون تلویزیون و با موبایل با اینترنت با سرعت بالا بزرگ شده‌اند، چیزی که ممکن است در مورد ۲۴ ساله‌ها صدق نکند. دبیران (نشریات) چاره‌ای ندارند: آن‌ها باید بر روی پلتفرم‌ها حضور داشته باشند. اما آن‌ها یک بخش از کنترل را بر روی انتشاراتشان از دست می‌دهند … این بخش مخاطره‌انگیز برای آن‌هاست.

پلتفرم‌های بزرگ چگونه اقتصاد یک رسانه را تهدید می‌کنند؟

غول‌های فن‌آوری می‌توانند باعث از دست رفتن کسب و کار شوند. اول، فضای تبلیغات مجازی موجود بسیار زیاد است و شبکه‌های اجتماعی بزرگ قابلیت این را دارند که به آگهی‌دهندگان کمک کنند یا مخاطبانشان را هدف‌گیری کنند. از این نقطه نظر آن‌ها بسیار قدرتمندتر از رسانه‌ها هستند. برای رسانه‌ها دشوار است که به درآمد تنها از طریق فروش اکتفا کنند، چراکه برای این کار به یک مزیت رقابتی بسیار عمده و یک محتوای بسیار منحصر به فرد نیاز دارند.

وب سایت بازفید (Buzzfeed) تبلیغات را فقط در قالب مطالب نوشتاری یا ویدیو می‌فروشد. این در شبکه‌های اجتماعی دیده می‌شود و مقرون به صرفه است. آیا این می‌تواند یک راه حل باشد؟

اول این که بازفید سرمایه اصلی‌اش را از رسانه‌های سنتی (مثل گروه دیداری شنیداری NBC Universal) به دست آورده است. فلسفه این انتشاراتی چند بعد دارد، از نظر اقتصادی: از طریق تولید محتوا برای آگهی‌دهندگان با آژانس‌های تبلیغاتی رقابت کند. اما بازفید در مقابل کاهش قیمت‌ها ایمن نیست، حتی اگر تابحال موفق شده باشد آگهی‌های خودش را گران‌تر بفروشد.

از نظر بازفید در رسانه‌های اجتماعی موجود آن‌قدر تنوع هست که از وابستگی به آن‌ها بکاهد. بازفید تنها از پلتفرم‌های مهمی مثل فیس بوک که می‌توانند مدل‌های شما را با تغییرات در الگوریتم‌های خود عوض کنند، اجتناب می‌ورزد. تولید محتوای مارک برای آگهی‌دهندگان همیشه با همه رسانه‌ها سازگار نیست. بیشتر رسانه‌ها در جست‌و‌جوی پیدا کردن یک یا چند منبع برای درآمدهای جایگزین با تبلیغات هستند: محتواهای پولی، تنوع در تخصص‌ها، کنفرانس‌ها و غیره. سؤال اساسی دوام رسانه‌هاست. ده سال پیش، یک انتشاراتی پردرآمد می‌توانست کمی از آینده‌اش مطمئن باشد، چیزی که امروز کم پیش می‌آید.  

منبع خبر: وب سایت لوموند

سواد رسانه ای (۵): کسب خبر آری. اما چگونه؟

اطلاع رسانی و ارتباطات /حمیدرضا نـجفی

چگونه باید از اخبار آگاه شد؟ این سؤالی است که در جلسه هفتگی «آموزش رسانه‌ای» در یکی از مدرسه‌های راهنمایی در فرانسه مطرح و می‌کوشند به آن پاسخ دهند در این جلسه، سردبیر شبکه تلویزیونی TV5MONDE در کلاس درس حاضر می‌شود تا ضمن ارایه بعضی توضیحات راجع به حرفه روزنامه‌نگاری، به پرسش‌های دانش‌آموزان پاسخ گوید.

سایر فیلم‌های آموزشی:

فیلم (۱): خبر چیست؟ / فیلم (۲): منبع خبر چیست؟ / فیلم (۳): سلسله مراتب خبری چیست؟ /  فیلم (۴): روزنامه‌نگارها چگونه تحقیق می‌کنند؟ 

نحوه اظهار عقیده زنان و مردان در فیس بوک متفاوت است

اطلاع رسانی و ارتباطات /حمیدرضا نـجفی

در فیس بوک: «زنان گرم‌تر، اما نسبت به مردان کمتر نامطمئن‌ هستند»: این عنوان مطالعاتی است که یک گروه از پژوهشگران روانشناسی و رایانه در پایان ماه قبل (ماه مه ۲۰۱۶) منتشر کرده اند. دانشگاه‌های پنسیلوانیا، کمبریج، ملبورن و استونی بروک مطالب منتشر شده توسط ۶۸ هزار کاربر فیس بوک، پرطرفدارترین شبکه اجتماعی در دنیا را مورد بررسی قرار دادند. هدف، پی‌بردن به تفاوت‌های آشکار بین مردان و زنان در نحوه ابراز عقیده در فیس‌بوک بود.

میلیون‌ها داده (متن، عکس، فیلم) منتشر شده، با اطلاع صاحبان مطالب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.پژوهشگران تفاوت‌های عمده را به طور روزآمد بررسی و چندصد موضوع رایج‌تر در هر زمینه را استخراج کردند.

مردان خود را «سردتر» نشان می‌دهند

طبق نتایج آن‌ها، زنان بیشتر از روابط اجتماعی حرف می‌زنند (کلمات «دوستان» و «خانواده») و از هیجانات مثبت خود می‌نویسند («خوشبختی» و «عشق») و عبارات قیدی تاکیدی به کار می‌برند («خییییییییلی»). مردان به نوبه خود با «قسم خوردن»، «با تشریح عصبانیتشان (از موضوعات و نه مردم)» متمایز می‌شوند. مردان بیشتر در مورد ورزش، پیروزی، سیاست، بازی‌های رایانه‌ای و هرچیزی که به موسیقی مربوط شود صحبت می‌کنند. بر طبق نظر پژوهشگران: «برخلاف زنان (...)، موضوعات مورد علاقه مردان کمتر به هیجانات مثبت یا روابط اجتماعی مثبت مربوط می‌شود».

آن‌ها در سطحی عمومی‌تر متوجه شدند که زنان «از روش‌های گرم‌تر، مودبانه‌تر و مهربانانه‌تر» ی خود را بیان می‌کنند ، در حالی که مردان خود را «سردتر، ستیزه جوتر و غیرشخصی‌تر» نشان می‌دهند. اما «برخلاف پژوهش‌های قبلی»، گروه تحقیقاتی تأکید می‌کند که زنان «کمی در شیوه‌ی ابراز عقیده خود مطمئن‌ترند» و تفاوتی که این گروه تحقیقاتی خاطرنشان می‌کنند قطعی نیست، این‌که: «در مقابل، ما متوجه شدیم که مردان بیشتر از زبانی سرد و در عین حال بسیار مطمئن» استفاده می‌کنند. 

منبع: وب سایت لوموند

سواد رسانه ای (۴): روزنامه‌نگارها چگونه تحقیق می‌کنند؟

اطلاع رسانی و ارتباطات /حمیدرضا نـجفی

برای تحقیق بر روی یک موضوع، روزنامه‌نگارها به منابع مختلفی دسترسی دارند. آن‌ها می‌توانند از کارشناس‌ها بپرسند، برای جست‌و‌جو به محل بروند، اسناد را بررسی کنند، از اینترنت استفاده کنند و … . در بعضی موارد آن‌ها از اطلاعات محرمانه توسط شخصی مطلع بهره می‌برند. این ویدیوی کوتاه شرح می‌دهد که روزنامه‌نگاری تحقیقی چه مراحلی دارد.  

سایر فیلم‌های آموزشی:

فیلم (۱): خبر چیست؟ / فیلم (۲): منبع خبر چیست؟ / فیلم (۳): سلسله مراتب خبری چیست؟